Փոթորիկ

(«Մյունխհաուզենի արկածները» գրքից)

Ռուդոլֆ Էրիխ Ռասպե

Բայց դուք մի կարծեք, խնդրեմ, որ ես միայն անտառներում ու դաշտերում եմ ճանապարհորդել: Ոչ, ես շատ անգամ լողացել եմ նաեւ ծովերի ու օվկիանոսների վրայով, եւ ինձ հետ այնպիսի արկածներ են պատահել, որ ոչ ոքի հետ չեն պատահել:

Մի անգամ մի մեծ նավով Հնդկաստան էինք գնում: Եղանակը հրաշալի էր: Բայց երբ մի ինչ-որ կղզու մոտ խարիսխ գցեցինք, ուժեղ փոթորիկ բարձրացավ:

Փոթորիկն այնքան ուժեղ էր, որ կղզուց մի քանի հազար (այո, մի քանի հազար) ծառ պոկեց եւ ուղիղ դեպի ամպերը վեր հանեց: Հարյուրավոր փութ կշռող հսկա ծառերն այնքան էին բարձրացել, որ գետնից նայելիս բմբլի չափ էին թվում:

Բայց հենց որ փոթորիկը վերջացավ, իսկույն արմատներ գցեց այնպես, որ կղզու վրա փոթորկից ոչ մի հետք չմնաց:

Զարմանալի ծառեր են, այդպես չէ՞: Ասենք, մի ծառ բոլորովին չվերադարձավ:

Բանը նրանումն է, որ, երբ այդ ծառը վեր թռավ, նրա ճյուղերի վրա գտնվում էր մի չքավոր գյուղացի իր կնոջ հետ: Ինչո՞ւ էին նրանք ծառը բարձրացել: Շատ պարզ՝ որ վարունգ քաղեն, որովհետեւ այդ երկրում վարունգը ծառի վրա է աճում:

Այդ կղզու բնակիչները ամեն բանից շատ վարունգն են սիրում եւ ուրիշ ոչինչ չեն ուտում. վարունգը նրանց միակ կերակուրն է:

Խեղճ գյուղացիները, փոթորկից բռնված, ստիպված էին ամպերի տակ օդային ճանապարհորդություն կատարել:

Երբ փոթորիկը հանդարտեց, ծառն սկսեց վար իջնել: Գյուղացին եւ գեղջկուհին շատ հաստ էին, նրանք իրենց ծանրությամբ ծառը ծռեցին եւ ընկան ոչ թե այնտեղ, ուր առաջ աճում էր, այլ ուրիշ տեղ՝ այդ երկրի թագավորի վրա եւ, բարեբախտաբար, ինչպես մժեղի, տրորեց նրան:

– Բարեբախտաբար, – կհարցնեք դուք: Ինչո՞ւ բարեբախտաբար: Որովհետեւ այդ թագավորը շատ խիստ մարդ էր եւ կղզու ժողովրդին գազանի պես տանջում էր:

Ժողովուրդը շատ ուրախացավ, որ իրենց տանջողը ոչնչացավ, եւ նրա թագն ինձ առաջարկեց:

– Խնդրում ենք, բարի Մյունխհաուզեն, մեր թագավորը եղիր:

Դու այնքա՜ն իմաստուն ես, այնքա՜ն համարձակ:

Բայց ես կտրականապես մերժեցի, որովհետեւ վարունգ չեմ սիրում:

Հարցեր եւ առաջադրանքներ

1. Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերն ու օնլայն բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

Փութ-պակասություն

բմբլի-անտեսանելի, թռչունների նուրբ փետուր

խարիսխ-փատյա հաստ հեծան, պատվանդան

չքվոր-թշվառ, չունևոր

2. Առանձնացրո՛ւ ամենաուրախ եւ ամենատխուր հատվածները:

Եղանակը հրաշալի էր: Մի անգամ մի մեծ նավով Հնդկաստան էինք գնում:

Բայց երբ մի ինչ-որ կղզու մոտ խարիսխ գցեցինք, ուժեղ փոթորիկ բարձրացավ:

3. Տրված համառոտ նախադասությունները ընդարձակի՛ր:

Եղանակը հրաշալի էր:

Գարնանային եղանակը հրաշալի էր:

Փոթորիկ բարձրացավ:

Ուժեղ քամուծ առավոտյան փոթորիկ բարձրացավ:

ժողովուրդն ուրախացավ:

Ժողովուրդն ուրախացավ և հրավառություն արեց:

3. Դուրս գրի՛ր հոգնակի բառեր եւ դարձրո՛ւ եզակի: Օրինակ՝ անտառներ-անտառ

տներ-տուն

անտառներ-անտառ

գյուղացիներ-գյուղացի

ծառեր-ծառ

ճյուղե-ճյուղ

բնակիչներ-բնակիչ

ամպեր-ամպ

ծովեր-ծով

արկածներ-արկած

4. Տեքստից դուրս գրի՛ր համապատասխան բառեր եւ լրացրո՛ւ աղյուսակը:

Ինչպիսի՞	Ի՞նչ	Ի՞նչ է անում
մեծ	նավ	գնում էին
ուժեղ	փոթորիկ	բարձրացավ
հսկա	ծառեր	բարձրացել էին
հարյուրավոր	ծառեր	բարձրացել էին
հրաշալի	եղանակ	տաքացնում է

5. Տրված վերնագրերից մեկն ընտրի՛ր ու հեքիաթ հորինի՛ր:

Paint-ով համապատասխան նկար նկարի՛ր եւ հրապարակի՛ր բլոգում:

«Ծիծաղի փոթորիկը», «Թռչող կղզին», «Ելակի ծառերի անտառում» ————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————————

The summer months are June, July and August. I can swim and eat ice-cream,

and play basketball. I play with my little sister and go to sleep. I go to sleep at

08:15. I go to swim at 06:19. I eat ice-cream at 05:20.

The autumn months are September October and November. It is warm in Septemeber and October but sometimes it is cold in November. But my birthday is in November.

Եթե նախադասության մասերը ճիշտ միացնես, մի հետաքրքիր պատմություն կկարդաս։

Մեզ մի պատմություն է հասել մի կղզու մասին

Այդ կղզում է գտնվել ռազմատենչ թագավորների մեծ ու ահեղ տերությունը,

Այդ թագավորի անունը Ատլանտ է եղել,

Բայց կղզուն դժբախտություն է պատահել,

Հողը սկսել է ցնցվել, լեռները ծուխ ու կրակ են ժայթքել, երկրաշարժ է եղել,

Չքացել են բնակիչները՝ ատլանտները, չքացել են հզոր թագավորները, չքացել է հրաշք կղզին՝ Ատլանտիդան,

որովհետև աստվածները բարկացել են ատլանտների վրա։

իսկ այս պատմությունը Ատլանտիդայի մասին մնացել է։

և այդ թագավորներից ամենաավագը տիրել է ամբողջ կղզուն։

և Ատլանտի օրոք չքնաղ կղզին ծաղկել է ու ծաղկել։

որը եղել է մեծ, հարուստ և գեղեցիկ։

և այդ երկրաշարժից մի օր ու գիշերում Ատլանտիդան սուզվել է ծովի տակ։

Մեզ մի պատմություն է հասել մի կղզու մասին

թագավորների մեծ ու ահեղ տերությունը,

Այդ կղզում է գտնվել ռազմատենչ թագավորների մեծ ու ահեղ տերությունը,

Բայց կղզուն դժբախտություն է պատահել, Մեզ մի պատմություն է հասել մի կղզու մասին

Բայց կղզուն դժբախտություն է պատահել,

Հողը սկսել է ցնցվել, լեռները ծուխ ու կրակ են ժայթքել, երկրաշարժ է եղել,

Չքացել են բնակիչները՝ ատլանտները, չքացել են հզոր թագավորները, չքացել է հրաշք կղզին՝ Ատլանտիդան,

չքացել է հրաշք կղզին՝ Ատլանտիդան,

և այդ թագավորներից ամենաավագը տիրել է ամբողջ կղզուն։

որը եղել է մեծ, հարուստ և գեղեցիկ։

Մեկ բառով գրի՛ր։

Մարդ, որը գյուղում է ապրում

Գյուղացի:

մարդ, որը քաղաքում է ապրում

քաղաքացի:

մարդ, որը Եվրոպայում է ապրում

եվրոպացի:

մարդ, որը Ֆրանսիայում է ապրում

ֆրանսացի:

մարդ, որը Անգլիայում է ապրում

Անգլիացի:

մարդ, որը Հայաստանում է ապրում

հայ:

մարդ, որը Ասիայում է ապրում

Ասիացի

մարդ, որը Ամերիկայում է ապրում

ամերիկացի:

Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր տրված բառակապակցություններով։

օրերից մի օր, աշխարհի չափ, ժուկով–ժամանակով, առանց երկար բարակ մտածելու, սիրտդ ի՞նչ է ուզում․

Ժուկով-ժամանկով,մի  աշխարհում մի վաճառական է լինում։ Էս վաճառականը մի շատ գեղեցիկ աղջիկ է ունենում։ Հայրը աշխարհի չափ էսիրում աղջկան։ Օրերից մի օր օտարուցյանգնալիօս, հայրը հարցնում է․

-սիրտդ ի՞նչ ես ուզում,որ բերեմ քեզ համար։

Աղջիկն էլ առանց երկար, թե՝ եդեմական ծաղիկն եմ ուզում։

Այսօր մենք գնացել ենք Բջնի Բերդ, այնտեղ շատ հետաքրքիր էր, սար բարձանցանք և նկարվեցինք և երգեցինք:

Գնացինք նախաճաշ անելու և խաղացինք գործնագործ , և գնացինք սուրբ Աստվածածին

եկեղեցի այնտեղ երգեցինք և աղոթեցինք և վերադարձանք դպրոց ու գնացինք տուն;

Փորձ

Անհրաժեշտ պարագաներ` 25-30 սմ երկարության կոճի թել, սառույցի խորանարդ, բաժակով ջուր, մի պտղունց աղ

Փորձի ընթացքը՝

Սառույցի կտորը գցիր բաժակի մեջ։ Քո ձեռքի տակ ունեցած պարագաներով փորձիր սառույցի կտորը հանել բաժակից առանց սառույցին դիպչելու։

’’Жили-были пёс Барбоска и кот Васька. Жили они у дедушки. Дедушка ходил на работу, Барбоска сторожил дом, а Васька ловил мышей. 
Однажды дедушка ушёл на работу, кошка убежала куда-то погулять, а Барбоска остался дома. Ему было скучно, вот он и смотрел по сторонам. 
«Дедушке нашему хорошо! — думал Барбоска. — Ушёл он на работу, и работает. Ваське тоже неплохо: он убежал из дома и гуляет по крышам. А мне вот приходится дома сидеть, сторожить квартиру». 

В это время по улице бежал Барбоскин  друг Бобик. Барбоска увидел друга и обрадовался. 
— Бобик, куда бежишь? 
— Никуда. А ты почему дома сидишь? 
— Дедушка сказал мне  дом сторожить. Ты лучше к нам в гости иди. 
Бобик залез в окно. 
— Тебе хорошо, — сказал он Барбоске. — Ты в доме живёшь, а я вот живу в будке. Да, у вас квартира хорошая. Ходи где хочешь. 

Собаки обрадовались и стали прыгать по комнате. 

– Мне  есть захотелось, – говорит Бобик. 

– Садись за стол, сейчас я тебя угощать буду, – предложил Барбос. 

Бобик сел за стол. 

Барбоска открыл холодильник, видит – там кастрюля с компотом стоит, а на верхней полке – большой пирог. Он взял кастрюлю с компотом, поставил на пол, а сам полез за пирогом. Взял его, стал вниз спускаться и задел лапой крышку от кастрюли, а весь компот оказался у него на спине. 

В это время с работы вернулся дедушка, увидел собак и пожалел их. Он сварил компот и угостил собак пирогом и компотом.  

Բայց ո՛չ ուժը, ո՛չ քաջությունը սարսափելի դժբախտությունից չազատեցին ինձ։

Մի անգամ կռվի ժամանակ, չնայած ես վագրի նման կռվում էի, այնուամենայնիվ, գերի ընկա։

Նրանք ինձ կապեցին և որպես գերի ծախեցին։

Սև օրեր սկսվեցին ինձ համար։

Ճիշտ է, թեև աշխատանքս ծանր չէր, բայց տխուր և ձանձրալի էր. ինձ մեղուների հովիվ նշանակեցին։ Ամեն առավոտ ես պետք է դուրս քշեի սուլթանի մեղուները, տանեի բացատներում արածացնելու և երեկոյան բերեի, փեթակների մեջ տեղավորեի։

Սկզբում գործս լավ էր, բայց մի անգամ, համրելով մեղուները, տեսա, որ մեկը պակաս է։

Գնացի փնտրելու և շուտով նկատեցի, որ կորած մեղվի վրա երկու ահագին արջ են հարձակվել, ուզում էին երկու կես անել և նրա անուշ մեղրով բերանները քաղցրացնել։

Բացի փոքրիկ արծաթե կացնից, ինձ մոտ ուրիշ զենք, չկար։

Կացինս շպրտեցի դեպի ագահ գազանները, որ վախեցնեմ և խեղճ մեղվին ազատեմ։ Արջերը փախան, մեղուն ազատվեց, բայց, դժբախտաբար, իմ հզոր ձեռքերի ուժը հաշվի չառնելով, կացինն այնպիսի ուժով էի շպրտել, որ թռավ լուսնի վրա։

Այո՛, լուսնի վրա։ Դուք գլուխներդ թափահարում և ծիծաղում եք, իսկ այդ ժամանակ իմ ծիծաղը չէր գալիս։ Ես սկսեցի մտածել։

Ի՞նչ անեի։ Որտեղի՞ց այնպիսի երկար ելարան գտնեի, որ լուսնին հասնեի։

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Դուրս գրի՛ր  անծանոթ բառերն ու օնլայն բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։
2. այնուամենայնիվ-այնուհանդերձ
3. փեթակ-մեղվաբույն
4. համրել-հաշվել
5. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը՝ խ կամ ղ:

Քաղցր, դժբախտ, ծիծաղ, գլուխ, մեղու, տխուր, ծախել, տեղ.ավորել, վախեցնել, փախնել:

1. Բառարանի օգնությամբ գտիր տրված բառերի հոմանիշ (նույն իմաստ) բառերը:

Ելարան –սանդուղք

Ծիծաղ –ճպիտ

Ագահ –անկուշտ

Հզոր –ուժեղ

Սարսափելի –ահավոր

• Բառերն այնպես դասավորի՛ր, որ նախադասություններ ստանաս:

ժամանակ, կռվի, Մի, գերի, անգամ, ընկա։

Մի կռվի ժամանակ գերի ընկա:

Կորած, ահագին, վրա, մեղվի, երկու, են հարձակվել, արջ:

Կորած մեղվի վրա երկու արջ են հարձակվել:

շպրտեցի, ագահ,Կացինս, դեպի, գազանները:

Կացինս շպրտեցի դեպի ագահ գազանները:

• Գրի՛ր մեկ բառով:

Օրինակ՝ ման գալ -զբոսնել

Պար գալ –պարել

Խաղ անել –խաղալ

Բաց անել –բացել

Կռիվ տալ –կռվել

Վախ զգալ –վախենալ

Վազ տալ –վազել

Հունձ անել –հնձել

• Շարունակի՛ր:

Սկսեցի մտածել։ Ի՞նչ անեի։ Որտեղի՞ց այնպիսի երկար ելարան գտնեի, որ լուսնին հասնեի։ Դես ման եկա, դեն ման եկա, մեկ էլ հանկարծ մի մագնիս գտա ,բայց փոքր էր:Շատ ման եկա մի մեծը գտա,շպրտեցի կացնի հետեվից,փոքր մագնիսով էլ քաշեցի մինչև երկիր մոլորակ:

There are four seasons in a year. They are winter, spring summer and autumn. 

The winter months are December, January and February. It is usually cold in winter. It often snows in winter. We can play snowballs and make a snowman. In winter days are short and nights are long. 

The spring months are March, April and May. It isn’t cold in spring. It is warm and nice. Snow melts and birds begin to sing. Nature wakes up in spring. You can see small green leaves in trees and the first flower of spring, the snowdrop. 

The summer months are June, July and August. It is very hot in summer. We can eat ice-cream. We can go outside and play different outdoor games. We can swim too. Days are long and nights are short in summer. 

The autumn months are September, October and November. It is warm in September and October. But sometimes it is cold in November. Autumn has got a lot of colours. Leaves are yellow, brown, and red in autumn. It often rains in autumn.  

All the seasons are beautiful. 

Եթե նախադասությունները ճիշտ դասավորես, կկվի մասին հետաքրքիր պատմություն կկարդաս։ 

1․Ձուն ածելուց հետո թողնում է ու հեռանում։ 

2․Կկուն բույն չի հյուսում։ 

3․ Նա շատակեր է, ուտում է հինգ թռչնի չափ։ 

4․ Մայրը հեռանում է, իսկ կկվի ձագը, հենց որ դուրս է գալիս ձվից, անմիջապես սկսում է դուրս գլորել բնում եղած մյուս ձվերը։ 

5․ Իր ձուն ածում է ուրիշ թռչնի բնում և ո՛չ թուխս է նստում, ո՛չ էլ հետո կերակրում է իր ձագուկին։ 

6․Հաճախ դուրս է հրում նաև մյուս ձագուկներին, որպեսզի իրեն շատ սնունդ բաժին ընկնի։ 

7․ Հինգ օր հետո հինգ անգամ մեծանում է և շուտով բնում չի տեղավորվում։ 

Կկուն բույն չի հյուսում։ Նա շատակեր է, ուտում է հինգ թռչնի չափ։  ․Ձուն ածելուց հետո թողնում է ու հեռանում։  5․ Իր ձուն ածում է ուրիշ թռչնի բնում և ո՛չ թուխս է նստում, ո՛չ էլ հետո կերակրում է իր ձագուկին։  ․Հաճախ դուրս է հրում նաև մյուս ձագուկներին, որպեսզի իրեն շատ սնունդ բաժին ընկնի։

Եթե նախադասությունների մասերը ճիշտ միացնես, քեզ ծանոթ հեքիաթից մի հատված կկարդաս։ 

Մոխրոտը ուզում է փախչել տուն, 

Թագավորի տղան հետևից է ընկնում՝ տեսնելու 

Մոխրոտը վազում ընկնում է իրենց տան ետևի պարտեզը, 

Սկյուռիկի նման ճարպիկ բարձրանում է ծառը 

Թագավորի տղան մտնում է պարտեզ, 

ու ճյուղերի արանքում կորչում։ 

թե աղջիկն ու՞մ տունն է մտնում։ 

բայց չի գտնում աղջկան։ 

երբ տեսնում է, որ մութն ընկնում է։ 

որտեղ մի տանձենի է լինում՝ լիքը հասած պտուղներով։ 

Երբ տեսնում է, որ մութն ընկնում է, Մոխրոտը ուզում է փախչել տուն։ Թագավորի տղան հետևից է ընկնում։ Մոխրոտը վազում ընկնում է իրենց տան ետևի պարտեզը, որտեղ մի տանձենի է լինում՝ լիքը հասած պտուղներով։ Սկյուռիկի նման ճարպիկ բարձրանում է ծառը ու ճյուղերի արանքում կորչում։ Թագավորի տղան մտնում է պարտեզ, բայց չի գտնում աղջկան։

Մեկ բառով գրի՛ր։ 

Զվարթ ձայն ունեցող -զվարթաձայն

լրագիր վաճառող -լրագրավաճառ

զվարճություն սիրող -զվարճասեր

հաց վաճառող -հացավաճառ

գիրք վաճառող -գրքավաճառ

միս վաճառող -մսավաճառ

Շարունակի՛ր։

Հարևան-դրկից

բույր-հոտ

արքա-թագավոր

երեկո-մթնշաղ

վերջալույս-արևամուտ

կոտրել-փշրել

վիթխարի-մեծ

նեղանալ-խռովել

խնջույք-քեֆ

Պատմությունն ընդարձակի՛ր՝ նախադասություններն ընդարձակելով և նոր նախադասություններ ավելացնելով։

Ցրտերեն ընկել_ցրտել Ջարդ ու փշուր անել_կոտրել Չափից դուսր_անչափ Սիրտը վախ ընկնել_վախենալ Ճանապարհ ընկել_գնալ

Ձայն ծպտում չհանել_լռելԿարոտը քաշել_կարոտել:

Մի ծեր որսորդ առյուծի հետք էր փնտրում։ Նա փայտահատին հարցրեց, չի՞ տեսել մի մեծ առյուծի հետքը կամ որջը։ Փայտահատը պատասխանեց․

-Ես քեզ հենց իրեն մեծ առյուծին ցույց կտամ։

Ծեր որսորդը վախից գոնատվեց և ատամները չխչխկացնելով շշնջաց․

-Չէ՜, ինձ միայն հետքն է պետք, ոչ թե առյուծը։

Բացատրի՛ր բացատրել․

ճանապարհ դնել-ճանապարհել

հավի խելք ունենալ-անխելք

ասեղների վրա լինել-շտապել

լեզուն կապ ընկնել-զարմանալ

չեմ ու չում անել-հրաժարվել

իրար հետ շուն ու կատու լինե-կռվել